«Ο πύργος της Αγίας Μαρίνας στην Τζια είναι ένα από τα δεκάδες σημαντικά ελληνικά μνημεία, τα οποία, δυστυχώς, αφήνονται στην τύχη τους. Διατηρήθηκαν επειδή από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αιώνα κράτησαν μέρος ή τμήμα της χρήσης τους και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν. Οι πύργοι, που δυστυχώς καταρρέουν, ανήκουν στις αθέατες κρίσεις του ελληνικού πολιτισμού».
O ιστορικός κ. Κώστας Καρράς, πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, περιγράφει πώς εγκαταλείφθηκε ο πύργος της Αγίας Μαρίνας στην Τζια, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα της εγκατάλειψης αυτών των αρχιτεκτονικών μνημείων που υπάρχουν στη Μάνη, στην Εύβοια και σε πολλά νησιά του Αιγαίου όπως η Νάξος, η Ικαρία. «Ειδικότερα στην Τζια ο πύργος ήταν χτισμένος σε αρκετά μεγάλη απόσταση από τη θάλασσα. Κατά τη γνώμη μου, κτίστηκε περί τον 4ο π.Χ. αιώνα, επειδή υπήρχε έντονη γεωργική δραστηριότητα σε αυτή την περιοχή και λειτουργούσε αυτόνομα σαν παρατηρητήριο και κέντρο επικοινωνίας με τον συμμαχικό και τότε ισχυρό αθηναϊκό στόλο. Αργότερα διατήρησε τη δομή του επειδή εξυπηρέτησε τον ίδιο σκοπό και στους βυζαντινούς χρόνους και την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ερημώθηκε όταν έφυγε από εκεί το μοναστήρι».
Τον κοινωνικό ρόλο των διάσπαρτων πύργων επισημαίνει ο αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Τζιρτζιλάκης. «Οι πύργοι ήταν οχυρά αλλά και εργαλεία προσανατολισμού, οριοθέτησης και συμβολισμού. Στην Ελλάδα παραμένουν περιφρονημένοι, επειδή δεν συνδέθηκαν με εθνικά ιδεολογήματα. Δυστυχώς, ο νεώτερος ελληνικός πολιτισμός στηρίχθηκε σε δύο κύριους πυλώνες, τους χριστιανικούς ναούς και τους αρχαιολογικούς χώρους. Αυτοί κυριάρχησαν ως παράδοση και κληρονομιά στην κοινωνία, στην αρχιτεκτονική και στον πολιτισμό, με αποτέλεσμα να δοθούν στη δεκαετία του 1970 πολλοί πύργοι της Μάνης στους ιδιώτες και αρκετοί άλλοι να ισοπεδωθούν».
Τουριστικές ατραξιόν
Στην περίπτωση των πύργων- φρουρίων η ελληνική αστική τάξη προχώρησε στην ιδιωτικοποίησή τους. «Έγιναν είτε παραθεριστικές κατοικίες είτε τουριστικές ατραξιόν τα νεώτερα χρόνια» επισημαίνει ο κ. Τσαγκαράτος.
«Το ελληνικό κράτος συνηθίζει να λαμβάνει μέτρα μόνο όταν τα βυζαντινά και οθωμανικά κτίσματα καταστούν ετοιμόρροπα. Συνήθως, δεν επαρκούν τα χρήματα και οι επιστήμονες» υπογραμμίζει ο κ. Αργύρης Μπακιρτζής, αρχιτέκτονας στην Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων «Στην κάθετη δόμηση των μεσαιωνικών πύργων βασίζεται η ιδέα των ουρανοξυστών», λέει ο αρχιτέκτονας κ. Τζιρτζιλάκης, ενώ ο ιστορικός κ. Καρράς θεωρεί ότι οι ουρανοξύστες αποτέλεσαν για τις ΗΠΑ ζήτημα γοήτρου και εντυπωσιασμού.
Κάτι ανάλογο συνέβαινε, εξάλλου, επί αιώνες στη Μάνη, όπου ο κάθε πύργος συμβόλιζε την αξία και την ισχύ της οικογένειας- πατριάς που τον κατείχε. Η σημασία του πύργου και η αξία της οικογένειας ήταν συνάρτηση του ύψους του. Πολλές φορές ισχυρές οικογένειες δεν επέτρεπαν σε άλλες, λιγότερο σημαντικές, την ανέγερση ψηλού πύργου και άλλοτε επέβαλλαν το χαμήλωμα ή την κατεδάφισή του. Καθένας ανήκε σε μια πατριά και υπερασπιζόταν όχι μόνο την οικογένεια, αλλά και όλο το σόι, που συνήθως διέμενε στα γύρω σπίτια. Ποτέ δεν τον κληρονομούσαν γυναίκες, αλλά οι πλησιέστεροι άντρες συγγενείς.
Πηγή: Τα Νέα, Μ. Λίλα, 22/8/09
